Su kesintilerinden sıkıntı çekmeyen yoktur sanırım. Hele hele en gerekli olduğu zamanda kesilince insanı nasıl sinirlendirir. Bu türlü kesintilerden kendinizi korumak için bir su deposu kurulum yaptırmayı düşünmeyen kaç kişi vardır ki. İşte bu yazımda evimize su deposu ve gerekiyorsa hidrofor nasıl takabiliriz onu anlatmaya çalışacağım. Eğer biraz el beceriniz, elinizin altında pprc kaynak makinanız ve boru anahtarınız varsa işler çok kolay. Birkaç saat içinde rahatlıkla bir su deposu sahibi olabilirsiniz. Şimdi önce su depolarından sonra hidroforlardan bilgi vererek daha sonra bunların montajı ile ilgili bilgiler anlatmaya çalışacağım.
Su depoları
Polikarbon, polyester, metal ve beton olmak üzere dört çeşit su depo kullanabiliriz. Bunun dışında farklı malzemelerden üretilen depolar da mevcuttur fakat piyasada rahatça bulabileceğimiz depo çeşitleri bunlardır.
1. Beton su depoları
Beton malzemelerden hazırlanan su depoları sabit depolardır. Yapıldıkları yerde kalırlar. İyi bir usta tarafından yapılmazlarsa sızdırma olasılıkları fazla olan depolardır. Genellikle tam ya da bir kısmı toprak altında olacak şekilde hazırlanırlar. Apartmanlarda bodrum katlarında ya da çatı arasında yer varsa o bölgelerde de imal edilebilirler. Bu depoların hazırlanması bilgi sahibi ve işin ehli kişiler tarafından yapılmalıdır. Büyüklüklerine göre sızdırmazlıklarını sağlamak amacıyla su yalıtım malzemeleri ile içerden yalıtım yapılması ya da fayans ile kaplanarak sızdırmazlığının sağlanması gerekir. Genellikle sanayi kullanımı için bu tür depolar kullanılır. Hacimleri yaklaşık olarak 10 m3 den başlar ve yapılabilecek büyüklük sınırı yoktur diyebilirim. Dairelerde kullanımı yoktur fakat apartman blokları için birden çok dairenin su ile beslenmesinde kullanım alanı bulur. Yapıları gereği tamamen karanlık bir ortam oluşturdukları için yosunlaşma gibi sorunları pek yoktur. Yerinde temizliklerinin yapılması gerekir. Büyük bir çoğunluğu zemin seviyesinde inşa edildiği için hidrofor kullanılması zorunludur. Ya da çevre müsait ise eğimli bir arazide yüksek bir bölgeye inşa edilebilir. Bu sayede seviye farkı nedeniyle yeterli su basıncı sağlanabilir.
2. Metal su depoları
Özel üretim depolardır. Yerleştirilecekleri yere göre metal levhalar kesilir ve büyüklüklerine göre gerekirse yerinde kaynak yapılarak birleştirilirler. Beton depolarda olduğu gibi tamamen karanlık bir ortam oluşturdukları için yosunlaşma gibi sorunları pek yoktur. Metal depoların hareket kabiliyeti büyüklüklerine göre değişse de ağırlıklar sebebiyle yerlerinden oynatılması epey zordur. Su ile uzun süreli temasları nedeniyle zaman içinde paslanmaya maruz kalabilirler. Galvanizli saç levhadan da üretilebilen bu depolarının dış çevrelerinin profil demir ile çevrelenmesi gerekir. Aksi taktirde içine konulan su nedeniyle aşırı basınca maruz kalan depo flambaja uğrayacak hatta zaman içinde deponun patlamasına bile neden olabilecektir. Zamanla paslanmaları da deponun delinebilmesine yol açar. Tamirleri, saç depolarda delinen sacın tamamen değiştirilmesi ile çelik levha kullanılarak yapılan depolarda ise kalınlıkları göre kaynak yapılarak mümkündür. Ağırlık durumuna göre yerinde ya da dışarı alınarak temizlikleri yapılabilir.
3. Polyester su depoları
Cam elyafı takviyeli depolardır. Basit olarak anlatabilmek açısında cam elyafı üzerine reçine sürülerek ve şekil verilerek hazırlanırlar. Bir diğer adı da fiberglas olarak bilinir. Polikarbon depolara göre fazla çeşitli değillerdir. Delinmeleri durumunda tamirleri yine delik bölgenin cam elyafı ve reçine ile kaplanması sayesinde tamir edilir. Işık geçirgenlikleri nedeniyle karanlık ortamlara montajının yapılması yosunlaşmanın engellenmesi açısından önemlidir.
4. Polikarbon su depoları
Hem taşınması hem de kolay montajı sayesinde en kolay kullanabileceğimiz ve bulabileceğiniz depolar polikarbondan (kısaca plastik) hazırlanan su depolarıdır. Fiyat yönünden de diğer depo çeşitlerinde daha ekonomiktirler. Çeşitli boy, şekil ve kapasite de üretimleri yapılır. Mavi, siyah ya da beyaz olarak üretilebilirler. Işık geçirgenlikleri nedeniyle karanlık ortamlara montajının yapılması yosunlaşmanın engellenmesi açısından önemlidir. Apartman dairelerinde rahatlıkla kullanılabilecek depolardır. 100 Lt den 10.000 lt kadar farklı büyüklüklerde ve şekillerde olabilirler. Hafif ve taşıması kolay depolardır. Düz bir zemine konulmalı ya da toprak altına gömülmelidirler. Delinmeleri durumunda tamirleri farklı yöntemlerle yapılabilir.
Hidroforlar
Hidroforlar binalarda, dairelerde, villalarda ve sitelerde şebeke su basıncının yeterli olmadığı durumlarda şebeke suyunun veya depolardan basınçlı su ihtiyacının karşılanması amacıyla kullanılır. Kısaca su basıncının yetersiz kaldığı her yerde kullanılan su basıncını arttıran elektrikli sistemlerdir. Bir hidrofor alacağınız zaman öncelikle kaç daireye su temin edeceğinin, hidroforun montaj yapılacağı yer ile beslenecek dairelerin arasında ne kadar mesafe olacağının, yatay ya da dikey gidecek boruların uzunluğu çok iyi hesaplanmalıdır. Doğru yerde Doğru hidroforu kullanmak hem konforu arttırır, hem de ileride karşılaşalabileceğiniz sorunları azaltır. Hidrofor seçimi yapmadan önce hidrofor pompasının kapasitesi belirlenmelidir.
- Debi ne olmalıdır? (Q)
- Basma yüksekliği ne olmalıdır?(H)
Hidrofor ihtiyacını hesaplamak için biraz fizik bilgisine ve fizik formüllerine ihtiyacımız var. Bu nedenle en iyisi gerekli bilgileri satıcılara söyleyip bize uygun hidroforu vermelerini sağlamak. Bu konuda hidrofor alırken gerekli soruları satıcı zaten size soracaktır. Hesaplanmasına biz kafa yormayalım, hata yapmayalım. İnternet üzerinde de bu değeri hesaplayacak formülleri ya da programları online olarak bulabilirsiniz.
Hidroforları aşağıdaki farklı şekillerde sınıflandırabiliriz.
Kullanım amaçlarına göre;
- Kullanım suyu hidroforları
- Yangın söndürme suyu hidroforları
- Bahçe sulama hidroforları
- Proses suyu hidroforları
Yapısal ve teknik özelliklerine göre;
- Paslanmaz gövdeli
- Paslanmaz kollektörlü
- Noryl çarklı
- Bronz çarklı
- Dikey tip
- Yatay tip
- Tank üstü
Kullanılan pompa sayısına göre;
- Tek pompalı
- Çok pompalı
Zemin kata konulacak ve daire içine su basabilecek bir depo/hidrofor şemasını basit olarak çizmek ve konuyu anlatmaya çalışmak istiyorum. En doğru yöntem daireye su girişinin olduğu kısımdan bu bağlantıyı yapmaktır. Su saatinden hemen sonra bağlanması gerekir. Fakat daha basit ve fazla bir tadilat yapmadan inşası mümkün olan, kendi evimde de sorunsuz olarak kullandığım yöntemi sizlere anlatacağım. Benim kullandığım konfigürasyonu sizlerle paylaşacağım. Bunun dışında farklı kurulum şekilleri de uygulamanız mümkün.
Polikarbon su deposu ile hidrofor bağlantısı
Evimde hazırladığım şemayı sizlerle paylaşacağım ve sırayla anlatacağım. Benim kurduğum sistem manuel olarak elle kontrol edilen bir sistem. Bu sistemlerin daha otomatiklerini kurmanız mümkün. Ben fazla otomatik olmasını istemedim, kontrolün bende olması benim için yeterli.
Tesisat üzerinde işaretlediğim alanlara A dan F ye kadar harfler koydum. Bu harflerdeki olayları tek tek anlatacağım.
A – Vana
Montaj işlemine başlamadan önce bu vana kapalı olmalıdır. Depoyu koyacağınız yerde bulunan herhangi bir soğuk su musluğunun çıkışının bulunduğu yere musluğu çıkarıp bir vana eklemekle işleme başlıyoruz. Koyacağınız yerde en azından bir musluk olması gerekir. Ya da koyacağınız yere böyle bir musluk olan bir odadan hat çekmeniz gerekir. Bu musluğun mutlaka soğuk su musluğu olmasına dikkat edin. Sıcak su musluğu olmasının sakıncası, su kesikken buradan daire şebekesine verilecek su, kombi ya da şofben gibi su ısıtan araçların çalışmamasına neden olur. Hatta arızalanmasına bile sebep olabilir. Bu nedenle mutlaka soğuk su musluğunu kullanın. Kullanacağınız soğuk su musluğunu tamamen kullanım dışı bırakmamak için önce bir T boru takabilirsiniz. Bu T borunun bir ucunu musluğunuz için diğer ucunu ise depo için kullanabilirsiniz.
A ucundan çıkan boruyu vanadan sonra T boru ile ikiye ayırmanız gerekir. Bir ucunu (E) depo dolumu için diğer ucunu da hidrofor su çıkışına bağlamanız gerekecek.
B- Vana
Depoya su doldurmak için kullanılan hat üzerine takılan vanadır. Gerektiğinde kapatılarak su geçişi engellenebilir.
C-Vana
Depodan çıkan suyun hidrofora girdiği hat üzerine bağlanan vanadır. İleride herhangi bir hidrofor arızası durumunda bu vana kapatılarak hidroforun sökülebilmesi mümkün olacaktır. Aksi taktirde depodaki tüm suyu boşaltmanız ve hidroforu öyle sökmeniz gerekir.
D- Çekvalf
Depoya su doldururken, deponun alt girişinden suyun depoya kaçmasını engeller. Mutlaka konulmalıdır. Aksi halde depo doldururken unutulması durumunda deponun taşmasına neden olabilir. Çekvalfin yönü suyun depodan hidrofora doğru gitmesini sağlayacak, ters yönde su akışını engelleyecek biçimde olması gerekir.
E- Depo su girişi
Suyun depoya giriş kısmıdır. Bu kısmın ucunda depo içinde bir şamandıra bulunur. Depoya su doldurulması sırasında bu şamandıra, depo dolduktan sonra suyu kesmeye yarar. Şamandıranın mutlaka konulması gerekir. Aksi taktirde depodan su taşması olayını yaşamak mümkündür.
F- Depo çıkışı
Suyun depodan çıkış kısmıdır.
Çalışma Prensibi
Tüm montaj işlemi tamamladıktan sonra aşağıdaki vana durumları ile suyun depoya dolması sağlanır.
A – vanası açık
B – Vanası açık
C – Vanası açık (Bu vana her zaman açık kalabilir. Esas kullanım amacı depo dolu iken hidrofor sökülmesi gerekirse kapatılacaktır.)
A vanasında geçen su B vanasından da geçerek depoya ulaşır. D çekvalfi olduğu için bu durumda suyun buradan geçmesi mümkün değildir. Depo su ile dolduktan sonra şamandıra vasıtası ile kesilir. Bu sayede unutulması durumunda deponun taşması engellenmiş olur.
Depo su ile dolduktan sonra A ve B vanası kapatılmalıdır.
Şebeke suyunun kesilmesi durumunda A vanası açılır. B vanası kapalı kalmalıdır. Daha sonra hidrofora elektrik verilerek çalışması sağlanır. Daire şebekesinde hidrofor üzerinde ayarlanan su basıncı oluştuğu zaman hidrofor otomatik olarak duracaktır. Ev içinde herhangi bir çeşme açıldığında daire içi şebekedeki su basıncı düşeceğinden hidrofor kendiliğinden tekrar devreye girecek ve ayarlana su basıncını sağlayıncaya kadar çalışacaktır. Hidrofor kullanımında ev içindeki muslukları açık bırakılmaması ve arıza nedeni ile su kaçırmaması gerekir. Bu tip arızalı musluklarınız varsa mutlaka tamir edilmeli ve kaçaklar önlenmelidir. Aksi takdirde depodaki su kısa zamanda bitecektir.
Şebeke suyunun daireye bağlandığı kısma eklenen su saatleri kendinden çekvalf mekanizması ile üretilmiştir. Bu nedenle su kesintisi sırasında hidroforun bastığı su hiçbir zaman saatten ters yönde geçerek şebekeye kaçmaz. Zaten böyle bir durum varsa saat ters yönde çalışacağı için sizin sadece su kaybınız olur. Daha önce saatten geçerek deponuza dolan su kadar su masrafınız varken, ters yönde geçen su saati geri çekeceği için para kaybı yaşamamış olurunuz ama suyunuz biter. Böyle bir durumun kolay kolay yaşanacağını zannetmiyorum.
Tekrar su geldiğini anladığınızda hidroforun elektriğini kesersiniz. A vanası açık ve B vanasını açık konuma getirerek suyun depoya dolmasını sağlarsınız. Depo dolunca A ve B vanalarını kapatabilirsiniz. Bu sayede bir sonraki su kesintisine kadar başka bir işlem yapmanıza gerek kalmaz.
Rakor
Bir önemli noktayı daha açıklamak isterim. Depo bağlantılarında, hidrofor giriş ve çıkış bağlantılarında rakor kullanmanızı tavsiye ederim. Böylece özellikle hidrofor arızalarında hidroforu tesisattan ayırmanız kolay olacaktır. Hidrofor tamirini mutlaka yetkili servislerinde yaptırınız. Tesisatçı ya da elektirikçiler hidrofor tamiratını yaptırmak için uygun değildir.
